De feitelijke omstandigheden, de psychologie en de onderlinge relaties vormen onmiskenbare onderdelen van mens zijn. Maar relationele ethiek belicht het belang van verbondenheid en verantwoordelijkheid.
Relationele ethiek vormt het hart van de contextuele benadering. Mensen hebben het nodig zich verbonden te weten met betekenisvolle anderen. Verbondenheid houdt in: gezien en gekend worden en van daaruit voldoende vrijheid en vertrouwen hebben om zelf van betekenis te kunnen zijn. De belangrijkste bron van verbondenheid ligt in het gezin en met name bij de ouders. Van daaruit kan een mens zich ook met anderen verbinden. Het weefsel van de verbondenheid bestaat uit loyaliteit en de bedding waarin het zich kan ontwikkelen is die van rechtvaardigheid.
Binnen de hulpverlening wordt dit denken meer en meer toegepast. Contextuele hulpverlening probeert het verlangen naar verbondenheid te mobiliseren teneinde teleurstellingen en blokkades te overwinnen. Ook verwachtingen en teleurstellingen van voorgaande generaties komen waar nodig aan bod. Het doel is om mensen zo doende weer in dialoog te brengen met betekenisvolle anderen. Deze dialoog schept ruimte voor het verwerven van de vrijheid die nodig is om te kunnen leven, om van betekenis te kunnen zijn voor anderen in het algemeen en voor de volgende generatie in het bijzonder. Zo kan een roulerende rekening worden doorbroken.
De contextuele benadering is ontwikkeld door Ivan Boszormenyi-Nagy (foto) en wordt toegepast op al die werkvelden waar met mensen in relaties gewerkt wordt: onderwijs, pastoraat, verpleging, management, etc.
Een korte samenvatting van het contextuele denken:
Voortbouwend op de filosofische, ethische en psychologische wijsheid van de westerse wereld, blijft het werk van Ivan Boszormenyi-Nagy, een van de grondleggers van de gezinsbenadering en de grondlegger van de contextuele therapie, ook vandaag nog verhelderend en van toepassing als altijd. Contextuele therapie richt zich op de zoektocht naar eerlijkheid en wederkerigheid in relaties. Het benadrukt de noodzaak van interpersoonlijk vertrouwen, dat bereikt wordt door ‘geven’ en door betrouwbaar gedrag. Contextuele therapie bevordert groei door verantwoordelijke verbondenheid en ziet geestelijke gezondheid als het vermogen om een billijk evenwicht te vinden tussen de eigen behoeften en die van de ander. Het benadrukt vooral de noodzaak om de claims die het verleden op de toekomst legt, te herkennen. Het zijn thema’s die zowel hulpverleners als cliënten al lang hebben bezig gehouden. Ook vandaag nog vormen ze de grondslag van de problemen die de mens tegenkomt. De inzichten van de contextuele therapie bieden integratieve mogelijkheden en presenteren opties voor herstel langs nog steeds relevante manieren.
Horowitz, H. (2009). The Healing Power of Giving : A Contextual Therapy Case Study. Journal of Spirituality in Mental Health, 11(3), 213–217. doi:10.1080/19349630903080970. Vertaling Jaap van der Meiden.
Kijk voor meer literatuur over de contextuele benadering in onze online bibliotheek.